Nowa ustawa o Służbie Więziennej wchodzi w życie 13 sierpnia 2010'. Minister Sprawiedliwości zobowiązany jest wydać około 50 rozporządzeń wykonawczych do ustawy. Świętem Służby Więziennej ustanowiono dzień 8 lutego.

"Nad projektem nowej ustawy o Służbie Więziennej pracowaliśmy ponad 3 lata" - wspomina Wiesław Żurawski - przewodniczący Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa. Ściśle mówiąc - nie był to jeden projekt. Było ich bodaj kilkanaście. Na przestrzeni lat, każdy rząd wnosił inny projekt. Ustawa daje ministrowi sprawiedliwości delegacje do wydania około 50 rozporządzeń wykonawczych. Projekty rozporządzeń opiniowaliśmy z różnym skutkiem, nie zawsze nasze opinie znalazły uznanie twórców ustawy" - dodaje Wiesław Żurawski. W par 15 nowej ustawy znajduje się już zapis, iż świętem Służby Więziennej jest dzień 8 lutego. 

W stosunku do poprzedniej ustawy z 1996 roku, obecna zawiera między innymi nakaz humanitarnego traktowania więźniów oraz przeciwdziałania mobbingowi. Ustawa określa także katalog środków przymusu bezpośredniego, które mogą zostać użyte przez strażników zarówno wobec osadzonych, jak i osób, które przychodzą do nich na widzenie, a zakłócą porządek w więzieniu.

Wobec więźniów strażnicy będą mogli używać paralizatorów i środków utrudniających ucieczkę (chodzi o specjalną blokadę na kolano, którą zakłada się skazanemu, by nie mógł uciec).

Wobec odwiedzających skazanego, którzy zakłócą porządek na terenie więzienia, możliwe będzie stosowanie: siły fizycznej, kajdanek lub prowadnic, siatki obezwładniającej, chemicznych środków obezwładniających, urządzeń oślepiających, paralizatorów, pałek służbowych i pocisków niepenetracyjnych z broni gładkolufowej.

Zgodnie z ustawą, mają zostać zlikwidowane sądy dyscyplinarne Służby Więziennej. W zamian za to wymierzaniem odpowiedzialności służbowej zajmą się dyrektorzy jednostek.

Ustawa wprowadza ograniczenia dla funkcjonariuszy i pracowników SW co do podejmowania przez nich działań mogących podważyć ich autorytet urzędowy lub co do działalności, w której wykorzystuje się służbowe informacje do celów pozasłużbowych. W przepisie pojawił się zakaz utrzymywania przez nich jakichkolwiek pozasłużbowych kontaktów z osobami pozbawionymi wolności, a także zobowiązanie do utrzymania w tajemnicy informacji o "podopiecznych".

W ustawie zapisano, że kandydat do SW musi poddać się m.in. procedurze sprawdzającej (przesłanka dawania rękojmi zachowania tajemnicy) i otrzymać poświadczenie bezpieczeństwa na mocy ustawy o ochronie tajemnicy.

Ustawa wymienia też przesłanki do zawieszenia funkcjonariusza w czynnościach służbowych i jego uprawnienia co do wysokości otrzymywanego uposażenia. Chodzi o doprecyzowanie przepisów określających zasady zawieszenia w czynnościach służbowych funkcjonariusza Służby Więziennej, gdy zostanie aresztowany.

Zastrzeżono, że zawieszenie w czynnościach służbowych powinno trwać przez cały okres aresztu. Obligatoryjne zawieszenie ma następować w przypadku przestępstw umyślnych, a fakultatywne - w przypadku przestępstw nieumyślnych i naruszenia przepisów dyscyplinarnych.

Nowe przepisy mają także wypełnić lukę prawną dotyczącą zakresu gromadzenia, przetwarzania informacji i danych osobowych o aresztowanych i skazanych - w tym także czekających na odbycie kary oraz zasad i trybu udzielania przez SW informacji o osobach obecnie lub w przeszłości pozbawionych wolności. Na mocy ustawy Służba Więzienna będzie mogła przetwarzać informacje i dane osobowe, także bez zgody i wiedzy osób, których dotyczą.

Z Wiesławem Żurawskim, przewodniczącym Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy i Pracowników Więziennictwa rozmawiał - (jp)